نقاشی کودکان چه می گوید؟

حتما براتون پیش اومده فقط چند دقیقه بچه رو تنها بزارید و وقتی برگشتید می بینید با خودکار هر چی دم دستش بوده و حتی دست و پای خودش رو خط خطی کرده یا با مداد شمعی روی دیوار خطوط رنگارنگ کشیده. وقتی ازش می پرسید: این چیه؟!! با خوشحالی و ذوق جواب میده: مامان و بابا رو کشیدم!
بچه ها دوست دارند نقاشی کنند. از حدود 2 سالگی، ایجاد خط و خطوط براشون جذابیت بسیار زیادی پیدا می کنه. خودکار و مداد و پاستل و هر چیزی که دستشون بیاد و رنگ ایجاد کنه رو بر می دارند و باهاش خط خطی می کنند. اونها نمی خوان با این خطوط چیزی رو نشون بدن بلکه به این شکل بخشی از تواناییهاشون رو کشف می کنند!

اهمیت خط خطی ها:
حدود 3 یا 4 سالگی، خط خطیها به خطوط دایره ای تکامل پیدا می کنند و این مرحله بسیار مهمی در زندگی اونها است. خط خطیهای دوار پیوسته و بزرگ، آغازی برای کشیدن دایره است و کشیدن دایره آغازی برای توانایی کشیدن شکلهایی که در اطرافش می بینه. اونها با این کار خودشون رو برای نوشتن حروف آماده می کنند.

ایجاد خطوط معنی دار:
تقریبا از 2 سالگی به بعد حتی خط خطیها معنی پیدا می کنه و با بزرگتر شدن کودک حاوی پیامهایی میشه. خط خطیها به عنوان مادر، پدر، مادربزرگ و پدربزرگ اطلاق میشه. هم زمان با شروع توانایی ارتباط با والدین، خط خطیها کم کم تبدیل به شکلهای قابل شناسایی میشه. این موضوع مقدمه ای برای کشیدن اشکال پیچیده تره. کودک می تونه دایره رو به عنوان اولین شکل ترسیم کنه و شکلهای دایره تبدیل به سرها، خورشید یا گلها میشه.
به مرور زمان، کودک مطابق بازخوردی که برای نقاشیها از بزرگترها دریافت می کنه، متوجه قدرت ارتباط با دیگران میشه. وقتی والدین و دیگر بزرگترها هیجان زده شدن و نقاشیهاش رو به دیگران نشون میدن و یا روی در یخچال می چسبونند، کودک بازخورد مثبت دریافت می کنه و تشویق میشه. این شکلی در مورد ادامه کار و یا توقف اون تصمیم گیری می کنه.
حالا به این فکر کنید که نقاشیش رو روی لباسش چاپ کنید تا بپوشه و اطرافیان، اون و نقاشیش رو با هم ببینن. کودک بیشتر و بیشتر نقاشی می کنه.
تکامل مهم بعدی توانایی تشخیص داخل و بیرون اشکاله. کم کم نقطه های داخلی، چشم و بینی و خطوط بیرونی تبدیل به دستها، پاها، اشعه خورشید و گلبرگها و ساقه ها میشه. این مهارتها به نوشتن کودک در آینده هم کمک می کنه. از منظر یک بچه 4 ساله، نقاشی لذت خیلی زیادی داره که اطرافیانش رو هم شاد می کنه.

نقاشیها چیزی فراتر از رنگین کمان و گل هستند!
در 5 تا 6 سالگی، کودکان طرحهای ساده تری مانند گل و رنگین کمان ترسیم می کنند. همه بچه ها در این سن گل، خورشید، رنگین کمان و خانه های ساده شیروانی می کشند. در واقع اینها همان اشکال ساده ای هستند که وقتی کوچکتر بود، می کشید و الان قابل تشخیص شدند. شما تشویقش می کنید و اون باز هم برای ادامه کارش ذوق و شوق بیشتری پیدا می کنه.
بررسی دقیقتر نقاشی بچه های 5 تا 7 سال، حقایقی بیش از آنچه در ظاهر دیده میشه، نمایان می کنه. اشیای نقاشی هنوز مثل دنیای واقعی متناسب نیست. مثلا وقتی آدمک می کشه، شکم و مژه ها رو بزرگتر از حد معمول ترسیم می کنه. کم کم نرده ها و سیم خاردار هم به نقاشی اضافه میشه. تا پیش از 7 سالگی ممکنه در هر فضایی نقاشی کنه ولی از این سن به بعد، به نقاشی روی کاغذ علاقمند نشون میده. حتی اجسامی که از اونها نقاشی می کنه رو با اندازه متعادل و تقریبا متناسب با دنیای واقعی می کشه و چمن سبز و آسمان آبی رو با خطوط نازک از هم جدا می کنه.

چرا کودکان دست از نقاشی کشیدن بر می دارند؟
حدود 9 یا 10 سالگی، بسیاری از کودکان دیگه اشتیاقی به نقاشی کشیدن ندارند. اونها نقاشیهای خودشون رو با دید منتقدانه نگاه می کنند و تمایل دارند به واقعیت نزدیکترش کنند ولی با فقدان مهارت لازم مواجه می شوند. اونها مایل هستند گلها رو روی چمن و به شکل واقعی بکشند و می دونند دست، متشکل از یک دایره و پنج خط نیست ولی هر چقدر تلاش می کنند، نمی تونند شکل واقعی رو ترسیم کنند.
حتی بزرگترها هم که تا چند سال پیش هر چی می کشید دوست داشتند، کمتر اشتیاق نشون میدن. تو مدرسه هم معلمها اونها رو تشویق به کشیدن نقاشی نمی کنند و در نهایت گفته میشه: به شرطی می تونی نقاشی کنی که تکالیفت رو تموم کنی.
بدین صورت انگار همه چیز دست به دست هم داده تا کودک نقاشی کردن رو ادامه نده.

ما نیاز داریم نقاشی کنیم
وقتی فرزند 10 ساله ما برای اینکه فکر می کنه در نقاشی کردن خوب نیست انجامش نمیده، یک ابزار بسیار مهم یادگیری رو از دست میده. بدین وسیله از قوه تخیل و برقراری ارتباطی که از کودکی در اون شکل گرفته و رشد کرده بود، محروم میشه. نقاشی به ما کمک می کنه که احساسات و ایده هامون رو نمایش بدیم و مهارتهای خواندن، نوشتن و صحبت کردن رو پرورش میده.
نقاشی، مشاهده جهان اطرافمون از نمایی نزدیکه. مشاهداتمون، مبنای جست و جوهای آینده میشه.
نقاشی نقش مهمی در زمانهای حساس مثلا وقتی دچار مشکلات درونی میشیم، ایفا می کنه. نقاشی یه مهارته که با آموزش تکامل پیدا می کنه. البته گاهی مربیان و والدین از ترس از بین رفتن خلاقیت کودکان، اونها رو از آموزش محروم می کنند. ولی یادتون نره کودکان بسیاری چون در معرض آموزش قرار نمی گیرند، نقاشی کشیدن رو رها می کنند.

قرار نیست همه شاهکار هنری خلق کنند
به همه کودکان مهارتهای نوشتاری آموزش میدیم، ولی قرار نیست همه رمان بنویسند! نوشتن به خاطر مزیتهایی که داره به بچه ها آموخته میشه. نه به خاطر اینکه بچه ها در آینده تبدیل به نویسنده ای حرفه ای بشوند! نباید به خاطر اینکه همه بچه ها در آینده هنرمندان بزرگی نمیشوند، از آموزش مهارتهای نقاشی محروم شوند. باید درک کنیم فایده های نقاشی برای کودک خیلی مهمتر از این حدسه که بچه در آینده هنرمند میشه یا نه!
بچه ها رو راحت بزاریم! اجازه بدیم تجربه کنند و یاد بگیرند. باید بدونیم علاوه بر اینکه غذا خوردن به بزرگ شدنشون کمک میکنه، تجربه کردن، هم ذهن و روح و هم روانشون رو رشد میده. یادمون نره نقاشی کردن باعث میشه خلاقیت بچه ها رشد کنه و ایجاد ارتباط رو در این بین یاد می گیرند.